İSNAD Atıf Sistemi Kullanımının İlahiyat Dergilerine Etkisi

Sunulan iki grafik, Türkiye merkezli ilahiyat alan dergilerinin İSNAD Atıf Sistemini kullanma eğilimlerini, TR Dizin ve Clarivate (WoS-ESCI) veri tabanları bağlamında yıllara göre karşılaştırmalı olarak göstermektedir. Her iki grafik de bibliyografik standartlaşma ve atıf sistemlerinin kabulü açısından İSNAD sisteminin yaygınlık düzeyini niceliksel olarak ortaya koymaktadır.
1. TR Dizin Tarafından Taranan Dergiler (Grafik 1)
Gözlemler:
- 2018 yılında İSNAD kullanan dergi sayısı 13, kullanmayan ise 3 iken;
- 2024 yılına gelindiğinde bu sayı sırasıyla 61 ve 9 olmuştur.
- Özellikle 2018–2019 arası hızlı bir artış yaşanmış, bu dönemden sonra her yıl düzenli olarak İSNAD kullanan dergi sayısı yükselmiştir.
- 2022 sonrası artış yavaşlamış, ancak eğilim yükselmeye devam etmiştir.
- Buna karşın İSNAD kullanmayan dergi sayısı 2018–2021 arası hafif artış göstermiş, 2022 itibariyle sabitlenmiştir (9 dergi).
Bu grafik, TR Dizin’de taranan ilahiyat dergilerinde İSNAD sisteminin kurumsallaştığını ve yaygın kabul gördüğünü ortaya koymaktadır. Özellikle TR Dizin’in değerlendirme ölçütlerinde kaynakça standardizasyonuna önem vermesi, bu artışın temel sebeplerinden biri olabilir.
2. Clarivate (WoS-ESCI) Tarafından Taranan Dergiler (Grafik 2)
Gözlemler:
- 2018 yılında İSNAD kullanan dergi sayısı 3, kullanmayan ise 1 iken;
- 2024 yılına gelindiğinde bu sayı sırasıyla 9 ve 2 olmuştur.
- Artış TR Dizin’e göre daha yavaş, ancak istikrarlı olmuştur.
Genel Değerlendirme:
- İSNAD, özellikle TR Dizin kapsamında ciddi bir yaygınlık kazanmıştır. Bu, ulusal yayın politikalarının etkili uygulandığını gösterir.
- Clarivate düzeyinde ise artış yavaş ama sabittir. Bu da İSNAD’ın gelecekte daha fazla uluslararası dergide benimsenebileceğine işaret eder.
- Sonuç olarak, İSNAD sistemi, Türkiye’deki ilahiyat dergiciliğinde yerli, özgün ve akademik standartlara uygun bir bibliyografik sistem olarak güçlenmektedir.
- İSNAD kullanan dergilerin yıllar içinde TR Dizin ve WoS tarafından taranma sayılarının artması, İSNAD’ın hakemli yayıncılık alanına katkılarından biridir.